گاهی مدیران و مسؤولین مراکز آموزشی و پژوهشی، برای اداره آن محل، قوانین و مقرراتی را وضع میکنند، (مثلا ضوابط استفاده از کتابخانه و آوردن میهمان). آیا از نظر شرعی رعایت این قوانین برای کسانی که از آن مرکز استفاده میکنند لازم است؟
اگر مرکز مزبور موقوفه باشد، رعایت آنچه مطابق وقفنامه است یا به صلاحدید متولّی شرعی وضع شده است، لازم است. در سایر مراکز نیز اگر کسی که اختیار آن جا را دارد استفاده از امکانات را مشروط به رعایت مقررات نماید، یا رعایت قوانین آن جا، در ضمن قرار شرعی مورد پذیرش قرار بگیرد، رعایت آن لازم است. همچنین است اگر قانونگذار رعایت قوانینی را که توسط صاحب اختیار این مراکز وضع شده، لازم بداند.
فردی که باید برای روزۀ ماه رمضان، قبل از طلوع فجر غسل نماید، با توجه به خستگی و خوابآلودگی خود بسیار بعید میداند که قبل از طلوع فجر بیدار شود. آیا در چنین شرایطی جایز است بخوابد؟ اگر بخوابد و بیدار نشود، حکم روزهاش چیست؟
جایز نیست قبل از غسل کردن بخوابد. چنانچه بخوابد و بیدار نشود، روزهاش باطل است و باید تا اذان مغرب امساک کند و علاوه بر قضا، کفّاره هم واجب میشود.
کسی که در شب ماه رمضان نیت سفر کرده و در روز به مسافرت شرعی رفته، اگر پیش از ظهر به وطن بازگردد و نیت روزه کند، روزهاش چه صورت دارد؟
اگر در مسافرت چیزی از مفطرات را -هر چند سهواً- مرتکب نشده باشد، باید روزه بگیرد و روزۀ او صحیح است.
حکم افراد پیر که به علت مشقت، روزه بر آنها واجب نیست با حکم افراد جوان که همین مشکل و مشقت را دارند، یکسان است؟
خیر. افطار برای افراد پیر در صورت مشقت جایز است؛ ولی برای دیگران باید مشقت به گونه ای شود که از ادامۀ روزه بر جان خود بترسند یا روزه برایشان ضرری باشد یا غیرقابل تحمل شود.
آیا هرگونه افطار عمدی کفّاره دارد؟
چنانچه تعمد بر خوردن و آشامیدن، جماع، استمنا یا بقا بر جنابت باشد کفّارۀ عمد ثابت میشود. در سایر مفطرات، کفّارۀ عمد مطابق احتیاط استحبابی است.
اگر روزه دار به نامحرم نگاه کند یا موسیقی حرام گوش کند، آیا روزه اش باطل است؟
باطل نیست ولی از ثواب روزه اش کاسته میشود. از حضرت صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «إِذَا صُمْتَ فَلْيَصُمْ سَمْعُكَ وَ بَصَرُكَ وَ شَعْرُكَ وَ جِلْدُكَ -وَ عَدَّدَ أَشْيَاءَ غَيْرَ هَذَا- وَ قَالَ لَا يَكُونُ يَوْمُ صَوْمِكَ كَيَوْمِ فِطْرِكَ.» (وقتی روزه گرفتی باید گوش تو، چشم تو، موی تو، پوست تو -حضرت اعضای دیگری را نیز برشمردند- روزه باشند و فرمود: روز روزه بودنت همانند روز روزه نبودنت نباشد).
شوهرم مخالف روزه گرفتن من است و میگوید: «اگر شوهرت راضی نباشد روزه ات قبول نیست». آیا میتوانم روزۀ ماه رمضان را افطار کنم و بعداً قضای آن را بجا آورم؟
واجب است روزۀ خود را بگیرید. اطاعت از شوهر در این موارد، حرام است.
شخصی جایی قصد اقامت ده روز نموده است. اگر منصرف شود و بخواهد زودتر از ده روز از آنجا خارج شود، روزۀ او چه حکمی دارد؟ آیا برای روزهای دیگر میتواند روزه بگیرد یا نه؟
اگر بعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود، چنانچه یک نماز چهار رکعتی ادایی خوانده باشد، تا وقتی که در آنجاست روزههایش صحیح است و باید نمازهای خود را تمام بخواند؛ و چنانچه نماز چهار رکعتی ادایی نخوانده باشد، روزۀ آن روزش صحیح است ولی روزهای بعد را نمیتواند روزه بگیرد.
