ماه عشق و عبادت
بسم الله الرحمن الرحیم
ماه عشق و عبادت
فضیلت و اعمال ماه رجب
ماه رجب هفتمین ماه از ماه‌های قمری، ماهی بسیار شریف و از ماه‌های حرام است. رجب نام نهری است در بهشت که از عسل شیرین‌‌تر و از شیر سفیدتر است و هر کس در این ماه روزه دارد، از آن نهر آب می‌نوشد. به این ماه «رجب الأصب» یعنی ماه ریزش رحمت خداوند بر مردم نیز می‌‌گویند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «ماه رجب برای امت من «ماه استغفار» است. رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است. کسی که یک روز از ماه رجب را روزه گیرد، مستوجب خشنودی خداوند گردد غضب الهی از او دور می‌گردد و دری از درهای جهنم به روی او بسته می‌شود».
زیرکی و کیاست، از نشانه‌های هر عاقلی است اما انسان مؤمن ازآنجاکه عقل و ایمان را توامان دارد و به‌عنوان دو چراغ تابناک در مسیر سعادت دین و دنیا خویش از هر دو بهره می‌گیرد، از زیرکی ایمانی و توحیدی خاصی بهره‌مند است. در پرتو همین توفیق، در طول زندگی خویش، پیوسته در حال صرف عمر در راه آبادی آخرت است. تجارتی پرسود که خریدار آن خدای مهربان و رئوف و حکیم است و بهترین سودها که بهشت جاوید در آخرت و امداد و حمایت الهی در دنیاست را به دست می‌آورد و دنیا و آخرتش آباد می‌گردد.
ازجمله زیرکی‌های توحیدی و ایمانی مؤمن، این است که قدر لحظات خاص که درصد سود اعمال و نیکی‌ها در آن چند برابر بلکه هزاران برابر می‌شود و بلکه در اوقاتی ضریب بی‌نهایت دارد را می‌شناسد و همواره در کمین چنین فرصت‌هایی است که از سوی خدای متعال مشخص‌شده و تجارت نجات‌بخش در راه بندگی خدا را رونق بخشد. ازجمله این فرصت‌های ناب، سه ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان است که رعایت حرمت و دقت در بهره‌مندی از این ایام، نیاز معنوی و اخروی ماه‌ها و ایام دیگر سال را برآورده می‌سازد و تأثیر تامی در قوت مدیریت نفس و کنترل و مهار زندگی در سایر روزها و شب‌ها دارد و به همین نسبت، بی‌توجهی و سهل‌انگاری در اشتغال به عبادت و دعا و تقوا در این ایام، کار را برای بندگی و مراقبت و مجاهدت در سایر ایام سال، سخت و دشوار خواهد ساخت.
به همین جهت است که مؤمنان، برای درک این توفیق بزرگ، منتظر رسیدن ماه رجب نمی‌مانند، بلکه از قبل خود را آماده پذیرایی از این ماه مبارک که مقدمه‌ای برای ماه‌های شعبان و ماه مبارک رمضان و درک شب‌های قدر است، می‌کنند. چراکه می‌دانند، برای رسیدن به مقصد، قبل از شروع حرکت، باید قطار روی ریل قرارگرفته باشد، والا بعد از زمان شروع حرکت، قراردادن قطار بر روی ریل بسیار مشکل یا نشدنی است و هم قطار از بین می‌رود و هم رسیدن به مقصد ناممکن خواهد بود. مؤمنین، قبل از شروع و فرارسیدن میقات بندگی و عبادت و مراقبات ماه رجب، خود را با توجهات خاص الهی مانند توبه، استغفار، رد دیون مالی، حلالیت خواستن و آشتی کردن و …، مهیای جلب خشنودی و رحمت خداوند می‌کنند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
خداوند متعال در آسمان هفتم فرشتهاى را گمارده است كه به او «داعى» گفته مىشود. هنگامی‌که ماه رجب وارد مىشود، آن فرشته در هر شب از آن تا صبح ندا در مىدهد: «خوشا به حال ذاكران! خوشا به حال اطاعت‌کنندگان!» و خداوند متعال خود مىفرمايد: «من همنشين هر كس هستم كه همنشين من باشد و مطيع هر كس هستم كه از من اطاعت كند و آمرزندهى هر كس هستم كه از من آمرزش بطلبد. ماه، ماه من است و بنده، بندهام و رحمت، رحمتم. بنابراين، هر كس در اين ماه مرا بخواند، به او پاسخ مثبت مىدهم و هر كس از من بخواهد، به او عطا مىكنم و هر كس از من طلب هدايت كند، هدايتش مىنمايم و من اين ماه را به‌عنوان رشتهى ارتباط ميان خود و بندگانم قرار دادهام، هر كس به آن چنگ بزند، به من مىرسد.»
حضرت امام صادق علیه‌السلام فرموده است:
روز رستاخيز سروشى از درون عرش ندا مىدهد: اهل رجب كجايند؟ گروهى برمىخيزند كه چهرهشان براى مردم محشر مىدرخشد، بر سرشان تاج پادشاهى آكنده از مرواريد و ياقوت است. همراه هر يك از ايشان هزار فرشته از سوى راست و هزار فرشته از سوى چپ ايستادهاند و به او مىگويند: اى بنده خدا! كرامت خدا بر تو گوارا باد! از عرش هم ندا مىآيد: اى بندگان و كنيزكان من! سوگند به عزت و جلال خودم جايگاه شما را گرامى و عطاى شما را جزيل قرار مىدهم و غرفههايى از بهشت به شما ارزانى مىدارم كه از زير آن جوىها جارى است و جاودانه در آن خواهيد بود و پاداش عملكنندگان چه نيكوست، شما براى من در ماهى روزه مستحبى گرفتيد كه حرمت آن ماه را بزرگ و حق آن را واجب كردهام. اى فرشتگان من! این بندگان و كنيزان مرا به بهشت درآوريد. امام صادق اضافه فرموده است: اين پاداش كسى است كه در ماه رجب روزه بگيرد، هر چند يك روز از دهه اول يا دوم يا آخر آن باشد.
رجب، ماه بزرگ خدا است که هیچ ماهى در حرمت و فضيلت به آن نمىرسد و با القاب بلند و خاصی مورد عنایت قرارگرفته است: ماه توحید؛ ماه امیر المومنین ـ علیه‌السلام ـ؛ ماه استغفار؛ ماه بارش فراوان رحمت الهی.
علاوه بر فضیلت و قداست ذاتی ماه مبارک رجب که خدای متعال آن را به‌عنوان فرصتی برای پیرایش از رذایل و بدی‌ها و آراستگی به فضایل و بازگشت به مبدأ خوبی‌ها و پاکی‌ها قرار داده، حوادث تاریخی و مذهبی بسیاری در ماه رجب روی داده است که هر کدام می‌تواند بستری بسیار مناسب، برای توجهات نفسانی و آماده‌سازی دل برای بهره‌مندی بیشتر از عنایات خاص خداوند به اهل این ماه شریف باشد. مناسبت‌هایی مانند:
ولادت حضرت امام محمد باقر علیه‌السلام در سال 57،
ولادت امام محمد تقی علیه‌السلام در سال 195،
میلاد مبارک حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام در کعبه،
مبعث پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله وسلم،
شهادت امام موسی بن جعفر علیه‌السلام در سال 182،
شهادت امام علی النقی علیه‌السلام در سال 254،
وفات حضرت ابوطالب علیه‌السلام در سال دهم بعثت.
ازآنجاکه این ماه شریف، از جهت فراوانی و تنوع اعمال نیز ویژگی خاص دارد، به طور اجمال به برخی از آنها اشاره می‌گردد و بسیار شایسته است که مؤمنان با انتخاب برخی از این اعمال، برای درک توفیق نتایج آنها از قبل برنامه‌ریزی و محاسبه دقیق داشته باشند:
- روزه: كسى كه يك روز از ماه رجب را روزه دارد مستوجب خوشنودى بزرگ خدا گردد و غضب الهى از او دور گردد و درى از درهاى جهنم بر روى او بسته گردد و آتش جهنم یک‌ساله راه از او دور شود و هر كه سه روز از آن را روزه دارد بهشت او را واجب گردد و از نهرى در بهشت که از شير سفيدتر و از عسل شيرينتر است بياشامد. هر كه يك روز از آخر اين ماه روزه بدارد خدا او را ايمن گرداند از شدت سكرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر كه دو روز از آخر اين ماه روزه دارد بر صراط به‌آسانی بگذرد و هر كه سه روز از آخر اين ماه را روزه دارد از ترس بزرگ روز قيامت و از شدت‌ها و هول‌های آن روز ايمن گردد و برات بيزارى از آتش جهنم به او عطا كنند.
ذکر جایگزین روزه: صدبار: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِيلِ سُبْحَانَ مَنْ لا يَنْبَغِي التَّسْبِيحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ. - صد مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ و آن را به صدقه ختم فرمايد حق‌تعالی براى او به رحمت و مغفرت و كسى كه چهار صد مرتبه بگويد براى او اجر صد شهيد بنويسد.
- هزار مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه بنويسد و صد شهر در بهشت بنا فرمايد.
- صبح هفتاد مرتبه و عصر نيز هفتاد مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ و چون تمام كرد دست‌ها را بلند كند و بگويد اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَ تُبْ عَلَيَّ پس اگر در ماه رجب بميرد خدا از او راضى باشد و به بركت رجب آتش او را مس نكند.
- هزار مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ مِنْ جَمِيعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ.
- خواندن قل هو الله أحد ده هزار مرتبه يا هزار مرتبه يا صد مرتبه.
- خواندن صد مرتبه سوره توحید در روز جمعه ماه رجب تا نورى باشد در قيامت كه او را به بهشت بكشاند.
- روز جمعه ماه رجب چهار ركعت نماز ما بين ظهر و عصر در هر ركعتى حمد يك مرتبه و آية الكرسي هفت مرتبه و قل هو الله أحد پنج مرتبه پس ده مرتبه بگويد أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ بنويسد حق‌تعالی براى او از روزى كه اين نماز را گزارده تا روزى كه بميرد هر روزى هزار حسنه و عطا فرمايد او را به هر آيه كه خوانده شهرى در بهشت از ياقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از در سفيد و تزويج فرمايد او را حور العين و راضى شود از او به غير سخط و نوشته شود از عابدين و ختم فرمايد براى او به سعادت و مغفرت.
- روزه‌ی سه روز پنجشنبه و جمعه و شنبه تا حق‌تعالی براى او ثواب نهصد سال عبادت بنويسد.
- هر شب دو ركعت در هر ركعت حمد يك مرتبه و قل يأيها الكافرون سه مرتبه و قل هو الله أحد يك مرتبه و چون سلام دهد دست‌ها را بلند كند و بگويد: لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ هُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ آلِهِ و بكشد دست‌ها را به صورت تا حق‌تعالی دعاى او را مستجاب گرداند و ثواب شصت حج و شصت عمره به او عطا فرمايد.
- يك شب صد مرتبه قل هو الله أحد در دو ركعت نماز که گويا صد سال روزه گرفته در راه خدا و حق‌تعالی در بهشت صد قصر به او مرحمت فرمايد هر قصرى در جوار پيغمبرى از پيغمبران علیهم‌السلام.
- يك شب ده ركعت در هر ركعت حمد و قل يا أيها الكافرون يك مرتبه و توحيد سه مرتبه.
- هر شب و هر روز ماه رجب و شعبان و رمضان خواندن سه مرتبه هر يك از حمد و آية الكرسي و قل يأيها الكافرون و قل هو الله أحد و قل أعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس و سه مرتبه: سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ و سه مرتبه: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و سه مرتبه: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ و چهار صد مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ.
- هر شب هزار مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ.
- دعاهای هر روز که در مفاتیح الجنان وارد است مانند دعای: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَعَانِي جَمِيعِ مَا يَدْعُوكَ بِهِ وُلاةُ أَمْرِكَ…
