فيض زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
ویژه نامه روز مخصوص زیارتی امام رضا علیه السلام 23 ذی القعده
اولياى الهى و اهل بيت عصمت و طهارت، آبرومندان واقعى درگاه ذوالجلال‌اند و از همين روى، مقام شفاعت بديشان رسيده است. آنها به هر كه گوشه‌ى چشمى عنايت كنند، رحمت الهى او را در بر خواهد گرفت و سفارش ايشان در بارگاه حضرت دوست، مورد تأييد و قبول حتمى است.
توسل به ائمه اطهار ـعليهم‌السّلام ـ وظيفه‌ى دايمى شيعيان و دلدادگان آن انوار پاك است كه براى درك فيوضات رحمانى حضرت دوست و گره گشايى در تمامى امورشان ـ اعم از امور مادّى و گرفتارى‌هاى روحى و معنوى ـ دست به دامان واسطه‌هاى فيض مى‌شوند وآن چه را كه از درگاه آن كريم بى‌نياز مى‌خواهند، به وسيله‌ى خاصان درگاهش مى‌طلبند و قطعا خداى متعال دعاى كسى را كه آبرومندان درگاه الهى را واسطه حاجت خويش قرار داده، رد نخواهد كرد. چنان كه خود فرموده است :
(يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللهَ وَابْتَغُواْ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَـهِدُواْ فِى سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ)[1] ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از خدا پروا كنيد؛ و به او ]توسل و[ تقرب جوييد؛ و در راهش جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد.
پيامبر اكرم ـصلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم ـ در توضیح آیه شریفه، خود و اهل بيت طاهرينش عليهم‌السّلام ـ را وسيله درگاه الهى معرفى كرده و مى‌فرمايد :
«… و نَحنُ الوَسيلةُ الَى اللهِ و الوُصْلَةُ الى رِضوانِ الله.»[2] ؛ ما وسيله‌ى به سوى خدا و مايه‌ى اتصال بندگان به رضوان الهى هستيم.
بنابر این شايسته است شیعیان و محبان آن خاندان، دست توسل و خاكسارى به دامان ايشان بزنند و عظمت و آبروى آنان را واسطه فيض الهى قرار دهند؛ چراكه اين، خود عنايتى است از سوى خداى تعالى كه براى راحتى بندگان و وصول ايشان به درگاه او، واسطه‌هاى فيض قابل دسترسى مقرر فرموده است. مشتاقان راستین درگاه الهى، از اين عنايت خاص بهره می‌جويند، و به ویژه نيازمندى‌هاى معنوى خود را تمنا می‌كنند و در مهلت كوتاه عمر، مهار دل و جان و عقل و نفس خويش به آنان می‌سپارند تا به آبشخور نور و هدايت راهنمايى شوند و از هر چه غير رضاى يار باشد، پاك گردند.
امام محمد باقر ـعليه‌السّلام ـ مى‌فرمايد :
«مَن دَعا اللهَ بِنا اَفلَحَ و مَن دَعاهُ بِغَيرِنا هَلَکَ وَاسْتَهلَکَ.»[3] ؛ كسى كه خدا را به واسطه‌ى ما بخواند، رستگار گرديده و آن كس كه خدا را به ]واسطه[ غير ما بخواند، هم خود هلاك شده و ]هم براى ديگران[ طلب هلاكت كرده است.
لذا شيعيان، براى كاميابى در امور دنيايى و آخرتى خويش و پيشرفت مادى و معنوى، راهى به جز دست انداختن به دامان اهل بيت ـعليهم‌السّلام ـ و سر نهادن بر آستان پر فيض و بركت آنان ندارند.
نقل است كه روزى جناب سلمان در ميان جماعت مردم ايستاده و اين حديث را از پيامبر اكرم ـصلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم ـ نقل مى‌كرد :
«اِنَّ اللهَ ـعزَّوجلَّ ـ يقُولُ: يا عبادى! اَوَليسَ مَن لَه الَيكُم حَوائجُ كِبارٌ لا تَجُودُونَ بِها اِلّا اَنْ يَتَحَمَّلَ عَليكُم بِأَحَبِّ الخَلقِ اِلَيكُم، تَقضُونَها كَرامَةً لِشَفْعِهِمْ، اَلا! فَاعلَمُوا اَنَّ اَكرَمَ الخلقِ عَلَىَّ و اَفضَلَهُم لَدَىَّ مُحمَّدٌ وَ اَخُوهُ عَلىٌّ و مِن بَعدِهِ الأئِمَّةُ الّذينَ هُمُ الوَسائِلُ اِلى اللهِ، فَليَدْعُنِى مَن هَمَّتْهُ حاجَةٌ يُريدُ نَفْعَها اَو دَهِمَتْهُ داهيَةٌ يُريدُ كَشْفَ ضُرِّها بِمُحَمَّدٍ و آلِهِ الطَيّبينَ الطّاهرينَ، اَقضِها لَه اَحْسَنَ ما يَقْضيها مَن يستشفِعونَ لَه بأعَزِّ الخَلقِ اِلَيه.»
خداوند ـعزّوجلّ ـ مى‌فرمايد: اى بندگان من! مگر چنين نيست كه اگر كسى حاجتى بزرگ از شما بخواهد و شما در برآوردن آن حاجت مضايقه داشته باشيد، هرگاه عزيزترين كسان شما را، شفيع حاجت خود آورد، حاجت روايش خواهيد ساخت؟ اينك بدانيد گرامى‌ترين خلايق و افضل و برتر از همه نزد من، محمد ـصلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم ـ و برادرش على ـعليه‌السّلام ـ و سپس امامانى هستند كه وسايل ارتباط خلق با خالقند. بدانيد، هر كس را حاجت مهمى باشد كه كامجويى از آن را تمنّا دارد و يا مشكل بزرگى دارد كه راحتى و امان از آن را مى‌طلبد، بايد محمد و اهل بيت طاهرين او را نزد من شفيع سازد، تا به نيكوترين وجهى، حاجت روايش كنم و مشكل را از او مرتفع سازم.
پس از شنيدن اين گفتار، برخى از مشركان با حالت تمسخر به سلمان گفتند: چرا با اين اوصاف كه گفتى، آنان را نزد خداوند شفيع نياوردى كه تو را ثروتمندترين مرد مدينه سازد؟ سلمان گفت :
«من، از اين طريق، چيزهايى از خدا خواسته‌ام كه هزاران بار سودمندتر و برتر و والاتر است از دنيا و هر چه در آن است. من از خداوند مسألت كرده‌ام كه به واسطه‌ى اين بزرگواران، مرا زبانى مرحمت كند كه حمد و ثناى حضرتش گويد و قلبى كه نعمت‌هاى او را سپاس گزارد و تنى كه بر سختى‌ها بردبار و صبور باشد و خداوند ـعزّوجلّ ـ نيز، آن چه خواسته‌ام را به من مرحمت فرموده. ]آرى![ اين‌ها چيزهايى است كه از همه‌ى اين جهان و مظاهر آن و از همه‌ى خيرات اين جهان، هزاران هزار بار ارجمندتر است.»[4]
سعادت زيارت
اما توسل به اولیای الهی، اشکال متفاوتی دارد که هرکدام زیبایی و تاثیر خاص خود را دارند مانند: یاد آوری مصایب آن بزرگواران؛ بکاء و تباکی؛ حضور در مجلس ذکر آنان و بازگویی و استماع فضایل آن حضرات، اذکار و ادعیه و اعمال خاص جهت جلب توجه و عنایات آنان؛ صلوات؛ و …
قبول رنج زحمت زيارت اهل بيت ـعليهم‌السّلام ـ ، بهترین توسل به درگاه آنان به حساب مى‌آيد كه علاوه بر اين كه تجديد ميثاق ولايت و ارتباط عاطفى قلبى بين شخص با مولاى محبوب خويش به شمار مى‌رود، موجب فرو ريختن باران بركات معنوى و گشوده شدن درهاى رحمت الهى و دست يابى به خير و بركت دنيا و آخرت براى زائر است. امام رضا ـعليه‌السّلام ـ مى‌فرمايد :
«اِنَّ لكُلِّ اِمامٍ عَهداً فى عُنُق اَوليائِه و شِيعَتِه و اَنَّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بالعَهد و حُسنِ الأَداءِ، زيارةَ قُبورِهم، فَمَن زارَهم رَغبةً فى زيارَتِهم و تَصديقآ بما رَغِبُوا فِيه، كان اَئِمَّتُهُم شُفعائَهم يَومَ القيامة.»[5] ؛ همانا هر امامى به گردن دوستان و شيعيان خود عهدى دارد كه وفاى كامل به اين عهد، و بجاى آوردن نيكوى آن، با زيارت قبور آنان است. پس ، كسانى كه با رغبت و علاقه به زيارت ايشان بروند و آنچه ایشان به آن ترغيب كرده اند، تصدیق نمایند، امامانِ آنها در روز قيامت شفيعشان خواهند بود .
همچنین از امام صادق «علیه السلام» نقل است: «کسی در زمان مرگ ما، قبرهای ما را زیارت کند، مانند کسی است که درزمان حیاتمان ما را زیارت کند»[6]
اختصاصات زیارت امام رضا علیه السلام
اما در میان ائمه اطهار علیهم السلام، مرقد مطهر امام رئوف علیه السلام و زیارت آن بزرگوار از امتیازات خاص و ویژگیهای بی نظیری برخوردار است. در اینجا به مناسبت روز 23 ذی القعده که روز زیارت مخصوص آن حضرت برشمرده شده است، به برخی از این ویژگیها اشاره میشود.
1. رهایی از آتش و دخول به بهشت
به تصریح روایات، وجود مبارک پیامبر اکرم ص دو نفر را از خاندان نور و برکت اهلبیت به عنوان بضعه خویش معرفی فرموده اند. یکی دختر نازنیشان، صدیقۀ کبری حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، و دیگری حضرت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام. حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:
«پاره ای از تن من در زمین خراسان دفن خواهد شد، مؤمنی او را زیارت نکند، مگر آنکه خداوند عزوجل بهشت را بر او واجب گرداند، و آتش را بر بدنش حرام کند.»[7]
یک بضعه در مدینه و یک بضعه مشهد است/ این گفته رسول خدا نور سرمد است[8]
از حضرت امام جواد (علیه السلام) روایت شده است که فرمودند: «برای کسی که پدرم (علیه السلام) را عارف به حقش در طوس زیارت کند، بهشت را از سوی خدای متعال ضمانت می کنم.»[9]
از عبدالعظیم حسنی روایت شده است که گفت: شنیدم امام محمد بن علی الجواد (علیه السلام) می فرمایند: «هر که پدرم را زیارت کند و از باران یا سرما یا گرما به او آزاری رسد، خداوند آتش را بر بدنش حرام کند.»[10]
از حضرت رضا «علیه السلام» نیز چنین نقل شده است: «من مظلومانه با سم کشته خواهم شد و در کنار قبر هارون الرشید دفن می شوم. روز قیامت زائران قبرم با کرامت ترین ورود را بر خدای متعال خواهند داشت و هر مومنی که مرا زیارت کند و قطره ای آب از آسمان بر چهره او فرو ریزد و در راه زیارت به رنج و زحمت افتد، جسد او بر آتش جهنم حرام خواهد شد»[11]
2. آمرزش گناهان
حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) می فرمایند: «مردی از فرزندان من در زمین خراسان مظلومانه با زهر کشته خواهد شد، نامش نام من، و نام پدرش نام پسر عمران، موسی (علیه السلام) است. همانا هر که او را در غربتش زیارت کند، خداوند عزوجل گناهان گذشته و آینده ی او را بیامرزد، حتی اگر به عدد ستارگان و قطره های باران و برگ درختان باشد.»[12]
حضرت امام جواد (علیه السلام) می فرمایند:«هر که قبر پدرم در طوس را زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده ی او را بیامرزد، و روز قیامت منبری رو به روی منبر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برای او نصب کند تا آن که خداوند از حسابرسی بندگانش فارغ شود.»[13]
3. اجابت دعا
از حضرت امام رضا (علیه السلام) روایت شده است که فرمودند: «هر که برای زیارتم بار سفر بندد، دعایش مستجاب و گناهانش آمرزیده شود، هر که مرا در آن قطعه زمین زیارت کند، همانند کسی است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را زیارت کرده باشد و خداوند اجر هزار حج مقبول و هزار عمره ی مقبوله برای او بنویسد و من و پدرانم شفاعت کنندگان او در روز قیامت باشیم، و این قطعه زمین باغی است از باغهای بهشت و محل رفت و آمد فرشتگان است و تا ابد گروهی از آسمان نازل می شوند و گروهی بالا می روند تا آن که در صور بدمند. ( روز قیامت)»[14]
از امام علی بن محمد الهادی (علیه السلام) روایت شده است که فرمودند: «هر که از خداوند تبارک و تعالی حاجتی دارد، با غسل به زیارت قبر جدم امام رضا علیه السلام در طوس برود و نزد سر مبارکش دو رکعت نماز گذارد و حاجتش را در قنوت از خدا بخواهد، همانا اجابت می شود، مگر آن که گناهی یا قطع رحمی بخواهد، ما به درستی که محل قبرش، قطعه زمینی از زمینهای بهشت است، مؤمنی او را زیارت نکند، مگر آن که خداوند از آتش برهاندش و در بهشت جایگزینش سازد.»[15]
4. شفاعت در قیامت
از علی بن حسن بن فضال به نقل از پدرش روایت شده است که گفت: مردی از اهل خراسان به حضرت رضا (علیه السلام) عرض کرد: ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) من رسول خدا را در خواب دیدم که به من می فرمودند: « وقتی پاره ی تن مرا در زمینتان به خاک بسپارند، و امانتم را به شما بسپارند، و ستاره ی من در خاک شما غروب کند، شما را چه خواهد شد؟ پس امام رضا (علیه السلام) به او فرمودند: «من آن کسی هستم که در زمین شما دفن می شوم، و من پاره ی تن پیامبر شما هستم، و من آن ودیعه و ستاره هستم، به راستی که هر کس مرا زیارت کند و حق و اطاعت مرا که خدا واجب کرده است ، بشناسد، من و پدرانم در روز قیامت شفیع او خواهیم بود، و هر که را روز قیامت ما شفیعش باشیم، نجات یافته است، حتی اگر گناهان جن و انس بر دوش او باشد.[16]
در روایت معروفی حضرت امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: «هر که مرا در غربتم و دوری مزارم زیارت کند، روز قیامت در سه جا به فریادش می رسم ، تا از هول و وحشت آن مکانها نجاتش دهم: هنگامی که نامه ها به چپ و راست تقسیم می شود، هنگام صراط، و هنگام صراط، و هنگام سنجش اعمال.»[17]
امام موسی بن جعفر (علیه السلام) می فرماید: «همانا فرزندم علی مظلومانه با زهر کشته می شود، و در کنار هارون در طوس دفن می شود، هر که او را زیارت کند، مانند کسی است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را زیارت کرده باشد.»[18]
از علی بن عبدالله بن قطرب روایت شده که گفت: فرزندان حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) نزد ایشان جمع بودند، امام رضا (علیه السلام) که در اول جوانی بودند، از مقابل حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) عبور کردند، امام موسی کاظم (علیه السلام) فرمودند: «این فرزند دلبندم در زمین غربت می میرد، هر که او را با اعتقاد به امامتش و عارف به حقش زیارت کند، نزد خداوند عزوجل مانند شهدای بدر است.»[19]
5. تنظیر به زیارت رسول خدا (ص)
از هروی روایت شده است که گفت: از حضرت امام رضا (علیه السلام) شنیدم که فرمودند:«به خدا قسم هیچ یک از ما نیست، جز این که کشته و شهید شود.» عرض کردند: یابن رسول الله، شما را چه کسی خواهد کشت؟ فرمودند: «بدترین خلق خدا در زمان من، مرا به وسیله ی زهر می کشد، سپس مرا در مکانی دورافتاده و سرزمین غربت دفن می کند، بدان هر که مرا در غربتم زیارت کند، خداوند عزوجل اجر صد هزار شهید و صد هزار صدیق و صد هزار حج کننده و عمره کننده و صد هزار مجاهد را برای او می نویسد …[20]
بنابر روایات، زائر حضرت رضا «علیه السلام» پاداشی به اندازه پاداش صدهزار مجاهد در راه خدا دارد.[21] در روایت دیگری از امام صادق «علیه السلام» چنین نقل شده است: «مردی از فرزندان موسی بن جعفر به پا خواهد خواست، نام او مانند نام امیرالمؤمنین، علی است و او در طوس در سرزمین خراسان مدفون خواهد شد. او به وسیله سم کشته و در همان جا غریبانه دفن خواهد شد. هرکس او را زیارت کند در حالی که حقش را بشناسد، خدا پاداش کسانی را به او خواهد داد که قبل از فتح مکه در راه خدا انفاق کرده و جنگیده اند».[22]
6. معیت با معصومین در بهشت
حضرت امام رضا (علیه السلام) فرمودند: کسی که مرا در غربت زیارت کند، خدا او را با ما محشور خواهد کرد و در درجه ها و مراتب عالی رفیق ما خواهد بود. [23]
و در جایی دیگر می فرماید: «آگاه باشید! هر کس مرا در غربتم در طوس زیارت کند، روز قیامت در درجه من، با من و آمرزیده خواهد بود»[24]
7. رحمت و مغفرت الهی
از هروی روایت شده که گفت: «حضرت رضا (علیه السلام) در گنبدی که قبر هارون الرشید در آن بود داخل شدند، سپس با دست خویش بر کنار آن خطی کشیدند و فرمودند: «اینجا خاک من است، و در آن دفن خواهم شد، و خداوند این مکان را محل رفت و آمد شیعیان و دوستدارانم قرار می دهد، به خدا قسم زیارت کننده یی از آنها مرا زیارت نکند، و سلام دهنده یی از آنها بر من سلام نکند، مگر آن که مغفرت و رحمت خدا با شفاعت ما اهل بیت بر او واجب شود.»[25]
8. با فضیلت تر از همه زیارت ها
روز قیامت زائران رسول خدا و ائمه – علیهم السلام- موقعیت ممتاز و ویژه ای دارند، اما زائران قبر حضرت رضا«علیه السلام» از والاترین مقام و بهترین هدیه برخوردار خواهند بود.[26] حضرت رضا «علیه السلام» فرمود:«زائر من روز قیامت در درجه من، و با من آمرزیده خواهد شد.»؛ یش تر روایتی آورده شد که زائر حضرت رضا در درجه ها و مراتب عالی بهشت با ائمه خواهد بود.[27]
فردی خدمت امام جواد(علیه‌السلام) رسید و پرسید: فدایت شوم؛ زیارت حضرت رضا پر فضیلت‌‌تر است یا زیارت اباعبدالله الحسین؟ حضرت نیز می‌فرمایند: «زِیَارَةُ أَبِی أَفْضَلُ وَ ذَلِكَ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ یَزُورُهُ كُلُّ النَّاسِ وَ أَبِی ع لَا یَزُورُهُ إِلَّا الْخَوَاصُّ مِنَ الشِّیعَةِ؛ زیارت پدرم پرفضیلت‌تر است. زیرا همه مردم امام حسین را زیارت می‌کنند و پدرم را تنها خواص شیعه زیارت می‌کنند.»[28]
9. بالاتر از حج
جناب شیخ طوسی از حضرت رضا «علیه السلام» نقل کرده است: «در خراسان بقعه ای است و زمانی خواهد آمد که آن بقعه همواره محل رفت و آمد و مطاف فرشتگان می شود تا روز قیامت که در صور دمیده می شود و قیامت فرا می رسد.»
پرسیدند: ای پسر رسول خدا! این بقعه کدام بقعه است؟ فرمود: «این بقعه در سرزمین طوس است، به خدا سوگند! آن زمین باغی از باغهای بهشت است. هر که مرا دراین بقعه زیارت کند مانند کسی است که رسول خدا را زیارت کرده است و برای او پاداش هزار حج مقبول و هزار عمره مقبول نوشته خواهد شد و من و پدرانم روز قیامت شفاعت کننده او خواهیم بود.»[29]
در روایتی دیگر بزنطی می گوید: نامه حضرت رضا «علیه السلام» را خواندم، در آن نامه چنین آمده بود: «به شیعیان من بگو زیارت من به اندازه هزار حج پاداش دارد.»
بزنطی می گوید از امام جواد «علیه السلام» از روی تعجب پرسیدم: به اندازه هزار حج؟ آن حضرت فرمود: «آری: به خدا سوگند کسی که او را زیارت کند در حالی که حق او را می شناسد، به اندازه هزار، هزار حج (یک میلیون حج) پاداش دارد»[30]
بر طبق روایتی دیگر امام موسی بن جعفر «علیه السلام» فرمود: «کسی که قبر فرزندم علی «علیه السلام» را زیارت کند، پاداش او هفتاد حج نیکو و مقبول خواهد بود.»
مازنی می گوید: از سر تعجب پرسیدم: هفتاد حج؟ فرمود:«هفتاد هزار حج.» عرض کردم: زیارت او به اندازه هفتاد هزار حج پاداش دارد؟ فرمود: آری! بسیاری از حج هاپذیرفته نمی شوند. هر کس فرزندم علی را زیارت کند ویک شب نزد ایشان بماند، به کسی می ماند که خدا را در عرش زیارت کرده است.»[31]
10. نشاط روانی و معنوی
پیامبر اعظم – صلی اللَّه وعلیه وآله – فرمود: «پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد. هر انسان اندوهناکی او را زیارت کند، خدای عزوجل اندوه او را از بین خواهد برد و هر گناهکاری که به زیارت او بشتابد، خدا گناهانش را می آمرزد.»
11. جایگاه خاص در قیامت
زائران قبر حضرت رضا «علیه السلام» از والاترین مقام و بهترین هدیه برخوردارند.[32] بر پایه روایتی دیگر، هر کس حضرت رضا «علیه السلام» را زیارت کند چون روز قیامت شود، برای او منبری در برابر منبر رسول خدا – صلی الله علیه وآله – بر پا می کنند تاخدا از حساب خلایق فارق شود.[33]
زیارت با معرفت
از جمله نکات بسیار مهم در زمینه زیارت این است که در برخی روایات، قبولی زیارت و بهره مندی از آثار و برکات آن، منوط به معرفت امام مزور دانسته شده است. اما باید دانست که مقصود از این معرفت، معرفت باطنی غیر قابل دسترس نیست، و منظور اعتقاد قلبی به معصوم و مفترض الطاعه و جانشین پیامبر بودن آن بزرگواران است. این نکته، در زمان خود آن بزرگواران نیز مورد سوال بوده است. از جمله از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده: «نواده ی من در زمین خراسان، در شهری که به آن طوس گفته می شود، کشته خواهد شد، هر که او را در طوس زیارت کند، و عارف به حقش باشد، روز قیامت دستش را می گیرم، و داخل بهشت می کنم، حتی اگر دارای گناهان کبیره باشد.»
راوی گفت: پرسیدم فدایت شوم عرفان حقش چیست؟ فرمودند: «بداند همانا او امامی است که طاعتش واجب است و شهید غریب است، هر که او را زیارت در حالی که عارف به حقش باشد، خداوند عزوجل پاداش هفتاد هزار شهید راستینی را که در رکاب رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم به شهادت رسیده اند، به او عطا خواهد کرد.»[34]
[1] . سوره‌ى مائده، آيه‌ى 35.
[2] . بحارالانوار، ج 25، ص 22.
[3] . وسائل الشيعه، ج 7، ص 102؛ بحارالانوار، ج 23، ص 102.
[4] . بحارالانوار، ج 22، ص 369؛ عدة الداعى، ص 163؛ وسائل الشيعه، ج 7، ص 101.
[5] . كافى، ج 4، ص 567؛ بحارالانوار، ج 97، ص 116.
[6] . جامع احادیث الشیعه، ج 15، ص 92.
[7] . عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج ۲، ص ۲۵۵
[8] . امیر جوان.
[9] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۲۵۶
[10] . امالی شیخ صدوق (رحمت الله علیه)، ص ۵۲۱
[11] . عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 255
[12] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۲۵۸
[13] . عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج ۲، ص ۲۵۹
[14] . بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص ۴۴
[15] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۲۶۲
[16] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۲۵۷
[17] . امالی شیخ صدوق (رحمه الله علیه)، ص ۱۰۶
[18] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۲۶۰
[19] . کامل الزیارات، ص ۳۰۴
[20] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۲۵۶
[21] . من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 585
[22] . وسائل الشیعة، ج 14، ص 553
[23] . وسائل الشیعة، ج 14، ص 568.
[24] . جامع احادیث الشیعة، ج 15، ص 487
[25] . عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۱۳۶
[26] . کامل الزیارات، ص 926
[27] . مسندالرضا، ج 1، ص 149.
[28] . من لا یحضره الفقیه، ج2، ص582
[29] . بحار الانوار، ج 101، ص 367
[30] . من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 349
[31] . کافی، ج 4، ص 585
[32] . کافی، ج 4، ص 585
[33] . کامل الزیارات، ص 920
[34] . امالی شیخ صدوق، صفحه ۱۰۵
