الخميس 06 رَبيع الثاني 1446 - پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا

(بحار ج 95 ص 175)‏

عید فطر از مهمترین اعیاد اسلام و عید جشن بندگی و طهارت از هر گونه آلودگی و ناپاکی است. عید سعید فطر، عید سعادتمندان، و روز شکوفایی استعدادهای معنوی و روحانی است.در عید فطر، مسلمانان خدا را شکر می نمایند که یکی از بزرگ ترین کلاس های تربیتی اسلام را در یک ماه دیده، و از درس های مختلف آن، به اندازه استعداد و آمادگی خویش استفاده کرده اند.

در فرهنگ اسلامی نخستین روز ماه شوّال، به عنوان عید فطر و جشن بازگشت به فطرت تعیین شده است؛ زیرا مسلمانانِ روزه‏ دار در طول ماه رمضان با عبادت خداوند و استغفار از گناهان، آلودگی‏های ظاهری و باطنی را از روح و جان خود زدوده اند و به فطرت واقعی خویش برگشته‏ اند.

در سخنان اهل بیت (ع) تأکید شده است که روز عید فطر، روز گرفتن مزد است، و لذا در این روز مستحب است که انسان بسیار دعا کند و به یاد خدا باشد و روز خود را به بطالت و غفلت نگذراند و از خداوند خیر دنیا و آخرت را بطلبد.

اما بهره مسلمانان در روز عید فطر یکنواخت و مساوى نیست . زیرا هر کسى به اندازه معرفت ، ایمان و تلاش خود در ماه رمضان ، از این عید بزرگ بهره مى‏گیرد. مراتب ایمان و معرفت ، نحوه عمل در این ماه مبارک و نیات افراد، در میزان بهره مندی آنان از عطایای الهی در این روز مؤثر است.از این رو در روایات مختلف بر اهیمت این روز و رعایت آداب آن سفارش شده است .

حسن بن راشد می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: مردم می گویند آمرزش بر کسی که ماه ‏رمضان را روزه گرفته، در شب قدر نازل می شود. امام فرمود: ای حسن! همانا به کارگر پس از فراغ از کار ‏اجرت می دهند. پس آمرزش روزه داران و اجرتشان در شب عید فطر به آنان داده می شود. سپس پرسیدم: ‏فدایت گردم! چه عملی در آن شب بهتر است؟ حضرت فرمود: «هر گاه آفتاب غروب کرد، سه رکعت مغرب ‏را بخوان و سپس دست هایت را بلند کن و بگو: ای صاحب عطای ممتد! ای صاحب سال! ای برگزیننده ‏محمد صلی الله علیه و آله و یارش علی علیه السلام ! بر محمد و آل او درود فرست و تمامی گناهانی که ‏مرتکب شده ام و آن را فراموش کرده ام را بیامرز، در حالی که آن گناهانم نزد تو و در کتاب مبین و نوشته ‏آشکار تو ضبط است. سپس پیشانی ات را به خاک بیاسای و در حال سجده، صد بار بگو به سوی خدا توبه ‏می کنم، آن گاه از خدای بزرگ حاجت بخواه( من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 167)‏

عید فطر پس از یک ماه مبارزه با نفس و خویشتنداری، عید بزرگی است که عظمت آن را در کلام اهل بیت (علیهمالسلام) بیشتر درک می کنیم.

حضرت علی علیه السلام در رابطه با این روز مهم چنین می فرماید :ألا و إنَّ هذا اليَومَ يَومٌ جَعَلَهُ اللّه ُ لَكُم عِيدا و جَعَلَكُم لَهُ أهلاً ، فَاذكُرُوا اللّه َ يَذكُركُم وَ ‏ادْعُوهُ يَستَجِب لَكُم

امام على عليه السلام :امروز روزى است كه خداوند آن را براى شما عيد قرار داد و شما را نيز شايسته آن ‏ساخت ؛ پس به ياد خدا باشيد تا او نيز به ياد شما باشد و او را بخوانيد تا خواسته هايتان را اجابت كند (من لايحضره الفقيه ، ج 1 ، ص 517 .‏)

در ادامه به برخی از مهمترین اعمال در این روز شریف اشاره می شود :

1- بعد از نماز صبح و نماز عید آن تکبیراتى را که در شب عید ذکر شد، گفته شود.

2- پرداخت زکات فطره پیش از نماز عید.

3- انجام غسل روز عید. که زمان آن بعد از طلوع فجر تا زمان به جا آوردن نماز عید است. در هنگام غسل بگو: ” اللهم ایمانا بک و تصدیقا بکتابک واتباع سنة نبیک محمد صلى الله علیه و آله.” و پس از غسل بگو:” اللهم اجعله کفارة لذنوبی و طهر دینی اللهم اذهب عنی الدنس.”

4- برای اقامه نماز عید لباس نیکو پوشیده و از عطر استفاده نمایید.

5- پیش از نماز عید، در اول روز افطار کنى. و بهتر آن است که به خرما یا به شیرینى باشد. و شیخ مفید فرموده مستحب است خوردن مقدار کمى از تربت‏ سیدالشهداء علیه السلام که براى هر دردى شفا است.

6- قبل از خروج از منزل برای نماز عید، دعایی را که از امام باقر علیه السلام روایت شده را بخوانی: ” اللهم من تهیا فی هذاالیوم او تعبا او اعد واستعد لوفادة الى مخلوق رجاء رفده و نوافله و فواضله و عطایاه فان الیک یا سیدی تهیئتی و تعبئتی و اعدادی و استعدادی رجاء رفدک و جوائزک و نوافلک و فواضلک و فضائلک و عطایاک و قد غدوت الى عید من اعیاد امة نبیک محمد صلوات الله علیه و على آله و لم افد الیک الیوم بعمل صالح اثق به قدمته ولا توجهت ‏بمخلوق املته ولکن اتیتک خاضعا مقرا بذنوبی و اسائتی الى نفسی فیا عظیم یا عظیم یا عظیم اغفرلی العظیم من ذنوبی فانه لا یغفرالذنوب العظام الا انت ‏یا لا اله الا انت ‏یا ارحم الراحمین.”

7- اقامه نماز عید.

8- زیارت امام حسین علیه السلام.

9- دعاى ندبه خوانده شود. سید بن طاوس فرموده که چون از دعا فارغ شود به سجده رود و بگوید:” اعوذ بک من نار حرها لا یطفى و جدیدها لا یبلى وعطشانها لا یروى” پس گونه راست را بر خاک بگذارد و بگوید:” الهی لا تقلب وجهی فی النار بعد سجودی وتعفیری لک بغیرمن منی علیک بل لک المن علی” سپس گونه چپ را بر خاک بگذارد و بگوید: ” ارحم من اساء واقترف واستکان واعترف” پس به حال سجده شود و بگوید:” ان کنت‏ بئس العبد فانت نعم الرب عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک یا کریم ” پس از آن صد بار بگوید: العفو العفو.

در پایان بخشی از دعای قنوت نماز روز عید را با هم زمزمه میکنیم :

” بارالها ! به حق این روز که آن را برای مسلمانان عید و برای محمد(ص) ذخیره و شرافت و کرامت و فضیلت قرار داده ای، از تو می خواهم که بر محمد و آل محمد درود بفرستی و مرا وارد کنی در هر خیری که محمد و آل محمد را در آن وارد کردی! و خارج کنی از هر سوء و بدی ای که محمد و آل محمد را از آن خارج ساختی! درود و صلوات تو بر او و آنها! خداوندا، از تو می طلبم آنچه بندگان شایسته ات از تو خواستند و به تو پناه می برم از آنچه بندگان خالصت از آن به تو پناه بردند.”