السبت 20 مُحَرَّم 1446 - شنبه ۰۶ مرداد ۱۴۰۳


اهتمام در نهی از منکر


اهتمام در نهی از منکر

من قبلاً مطلبی دربارة حاج میرزا محمود بروجردی از آقای دوانی شنیده بودم و برای کسی نقل کردم. او هم برای آقای دوانی بازگو کرده بود. وی گفته بود: این مطلب یادم نیست ولی آقای زنجانی حافظه‌اش خوب است و حتماً همین است.

عموی اعلای آقای بروجردی مرحوم حاج میرزا محمود بروجردی[1] صاحب المواهب السنیة فی شرح الدرّة النجفیة[2] عالم فوق‌العاده‌ای بود. وی بسیار ملّا و متنفّذ و مصداق (و لا یخافون لومة لائم»[3] بود و در نهی از منکر و اجرای حدود خیلی اهتمام داشت. صاحب المآثر و الآثار درباره وی نوشته است:

در امر به معروف و نهی از منکر قلبی قوی داشت و از این جهت چند بار به دربار گردون‌مدار احضار گردید.[4]

آقای دوانی از مرحوم آقای بروجردی نقل کرده بود: حاج میرزا محمود در اواخر عمر به فکر افتاد به نجف برود تا در آنجا از دنیا برود و در مقبرة عمّ اعلایش سید بحرالعلوم[5] دفن گردد. در آن روزگار رفتن به نجف بسیار دشوار بود. وقتی وارد نجف شد، در بدو ورود اطلاع پیدا کرد که یکی از پسرانش متصدی افتاء و قضاء شده است که از شؤون مجتهدین و فقها است. حاج میرزا محمود که او را صالح برای این کار نمی‌دانست و از طرفی فرستادن پیغام را نیز نافع نمی‌دید، با این‌که پیر و کهنسال و خسته ی سفر بود، وظیفة شرعی خود را نهی از منکر پسرش تشخیص داد و از همانجا عزم بازگشت به بروجرد نمود. آقای بروجردی می‌فرمود: من در آن وقت کودکی هشت – نُه ساله بودم[6] و با پدرم به منزل حاج میرزا محمود رفته بودیم. هنوز صدای حاج میرزا محمود در گوش من است که داد می‌زد: «بروید به او بگویید این کار را کنار بگذار! این کارها را رها کن، به تو نیامده».

آقای بروجردی می‌فرمود: من فکر نمی‌کنم صفحات غرب[7] دیگر کسی مانند وی ببیند!

آقای دوانی این قضیه را خودش برای من نقل کرد، ولی بعداً فراموش کرده بود.


[1] آقای بروجردی پسر آسید علی پسر آسید احمد است و آسید احمد برادر حاج میرزا محمود. (ش)

[2] الذریعة، ج۲۳، ص۲۴۰، ش۸۸۰۶.

[3] المائدة (۵): ۵۴.

[4] المآثر و الآثار (چهل سال تاریخ ایران)، ج۱، ص۱۹۳.

سید حسن صدر در این‌باره می‌نویسد: «لم اجد أقوی قلباً منه في الأمر بالمعروف و النهي عن المنکر، حتّی أنّ سلطان إیران طلبه مراراً إلی طهران، من جهة ما کان علیه من قوّة الإیمان لم یقدر السلطان علی منعه عمّا کان لاتفاق أهل الإیمان علی نصرة هذا السید القوي الأرکان، لم یکن في عصرنا أبسط یداً منه في العلماء الأعیان، و کلّما طلبه السلطان إلی طهران کانت النتیجة غلبة السید و نصرته بالعیان و قوّة الشرع و أهل الإیمان و ضعف کلمة السلطان»؛ تکملة أمل الآمل، ج۶، ص۱۸، ش۲۴۹۸.

[5] حاج میرزا محمود پسر آسید علینقی پسر آسید جواد است و آسید جواد برادر سید مهدی بحرالعلوم. در نتیجه سید بحرالعلوم عمّ اعلای حاج میرزا محمود به شمار می‌آید. (ش)

[6] آقای بروجردی در صفر ۱۲۹۲ متولد شده بود و حاج میرزا محمود در ذی‌الحجّه ۱۳۰۰ وفات کرد، بنابراین موقع وفات حاج میرزا محمود، آقای بروجردی هنوز نُه سال قمری‌اش تمام نشده بود.

حاج میرزا محمود در همان بروجرد وفات کرد و گنبدی بر فراز قبر او بنا شده است. (ش)

(نیمه دوم صفر ۱۴۳۲)

[7] مراد: غرب ایران است. (ش)