صاحب تفسیر «مجمع‌البیان»؛ طَبَرْسی یا طَبْرِسی؟!
از بیانات آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی:
نویسندۀ تاریخ بیهق همان شارح نهج‌البلاغه است به نام بیهقی فرید خراسان (م565)، که از علمای مهم و معاصر امین‌الإسلام طبرسی، صاحب تفسیر «مجمع البیان» (م548) است.
در تاریخ بیهق ذكر شده است كه امین‌الإسلام طبرسی در آن وقت، ساكن سبزوار بود و این قدیمی‌ترین مصدری است كه از امین‌الإسلام نام برده است. در آن كتاب آمده است كه امین‌الإسلام اهل روستایی بین قم و اصفهان یعنی تفرش بود. طبق این گزارش باید ضبط صحیح، «طَبْرِسی» باشد، نه «طَبَرْسی»؛ چون این منطقه مكانی به نام «طَبَرس» ندارد. البته صاحب «احتجاج»، از طبرستان مازندران است.
اصل واژه تفرش، «تپرش» است كه در عربی به «طَبْرِس» تبدیل شده است؛ نظیر «تشت» كه به «طست» تعریب می‌شود.
شاعری مخالف، به پادشاهی خطاب می‌كند و از او می‌خواهد كه اهل قم و شهرهای شیعه‌نشین مجاور را از بین ببر:
خســـروا هست جای باطنیان
قـــــم و كاشان و آبه و «تَپرِش»
احتـــــرام چهـــــار یـــــار بـــــدار
اندرین چهــــار شـــهر زن آتِش
پس فراهان بسوز و مَسلَحكان
تا چهارت همی بگردد شِش
«مَسلَحكان» نام محلّه‌ای در ری بوده است.
مرحوم آیةاللـه‌زاده مازندرانی، اصرار داشت كه صاحب «مجمع‌البیان» اهل مازندران بوده و «طَبَرْسی» صحیح است و اگر كسی خلاف این مطلب را می‌گفت، ناراحت می‌شد. وی چون با مرحوم والد رفیق بود، نامه‌ای به ایشان نوشت و نظر ایشان و مرا درباره این موضوع پرسید. مرحوم والد با من صحبت كرد و به این نتیجه رسیدیم كه وی اهل تفرش و «طَبْرِسی» صحیح است.
ایشان برای این كه مرحوم آیةاللـه‌زاده ناراحت نشود، خیلی ادیبانه و ظریف خطاب به وی نوشتند: «ما هر چه كردیم كه تمیمۀ او را از چوب‌های جنگل مازندران تهیه كنیم، فراهم نشد!» تمیمه به چوب‌هایی می‌گویند كه به‌عنوان حِرز برای بچه‌ها استفاده می‌شود.
[مقبره شیخ طبرسی در مشهد مقدس و در نزدیکی حرم امام هشتم علیه‌السلام قراردارد.]
جرعه ای از دریا؛ ج4/ ص361و363
