لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِدًا
لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِدًا
«یرِيدُونَ أَن يُطْفِؤُواْ نُورَ اللّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللّهُ إِلاَّ أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»
در روز هشتم ماه شوّال سال يك هزار و سيصد و چهل و پنج هجرى قمرى، تمام بقاع متبرّكه و مشاهد مشرّفه ائمّه بقيع (حضرت امام حسن مجتبى، حضرت امام زين العابدين، حضرت امام محمّد باقر و حضرت امام جعفر صادق عليهم السّلام) به همراه بقيه بقاع از قبور دختران رسول الله (زينب، امّ كلثُوم و رُقَيَّه) و قبور عمّههاى رسول الله (صَفِيه و عاتِكه) و قبر حضرت امُّ البنين، و قبر حضرت اسماعيل بن جعفر الصّادق، و قبر حضرت إبراهيم فرزند رسول الله(صلی الله علیه و آله)، و قبور تمامى أصحاب و تابعين و أرحام و أزواج رسول خدا، و صلحاء و أبرارى كه از شمارش بيرون است؛ همگى به دست عده ای گمراه و متعصب خراب و با خاك يكسان گشت.
این در حالیست که در روایات مذکور در کتب معتبر عامه، برجواز بنای قبور و بزرگداشت آنان روایات فراوانی وجود دارد.
به عنوان نمونه در تفسیر آیه شریفه:
«إِذْ يَتَنَازَعُونَ بَيْنَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيْهِمْ بُنْيَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِينَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِدًا»
بعد از روشن شدن قضيه اصحاب كهف، مردم مي آيند مي بينند كه اينها در درون غار از دنيا رفته اند. كساني كه آنجا حاضر شدند، دو دسته بودند؛ يك دسته كفار و يك دسته مؤمنين. نزاعي در گرفت.- يك عده گفتند كه بر روي قبر اصحاب كهف، ساختمان يادبودي بناء مي كنيم. عده اي كه قدرت بيشتري داشتند و غلبه پيدا كردند بر دسته اول، گفتند كه ما بر روي قبر آنها مسجد بناء مي كنيم.
در کتاب تفسير طبري در رابطه با جواز بنای مسجد بر روی قبور و نماز خواندن چنین آمده است :
فقال المشركون نبني عليهم بنيانا، فإنهم أبناء آبائنا و نعبد الله فيها؛ و قال المسلمون: نحن أحق بهم، هم منا، نبني عليهم مسجدا نصلي فيه و نعبد الله فيه.
مشركين گفتند: ما بر روي قبر آنان ساختمان يادبودي بناء مي كنيم، چون آنان فرزندان اجداد ما هستند. مسلمانان گفتند: ما سزاوارتريم، چون آنان مؤمن و موحد بودند و بر روي قبر آنها مسجد بناء مي كنيم و در اين مسجد عبادت مي كنيم. (جامع البيان طبري، ج15، ص278 – درالمنثور سيوطي، ج4، ص217 – فتح القدير، ج3، ص277)
همچنین زمخشری در تفسیر این آیه چنین می گوید:
لنتخذن على باب الكهف مسجدا، يصلي فيه المسلمون و يتبركون بمكانهم: بر درب غار، مسجدي بناء مي كنيم تا مسلمانان در آنجا نماز بخوانند و به محل دفن اصحاب كهف تبرك بجويند.(كشاف زمخشري، ج2، ص477 – تفسير نسفي، ج3، ص8)
همچنین در آیه 36 سوره نور چنین می خوانیم:
فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَ الْآَصَالِ.(در خانه هايي كه خداوند اجازه داده است تا اين خانه ها برافراشته شود و نام خدا در اين خانه ها برده شود و صبحگاهان و عصرگاهان، تسبيح خداوند در آنجا گفته شود.)
همچنین در بسیاری از روایات مذکور در منابع عامه در رابطه با زیارت اهل بقیع چنین می خوانیم:
قال صلى الله عليه و آله و سلم: أتاني جبريل فقال: إنَّ ربك يأمرك أنْ تأتي أهل البقيع فتستغفر لهم، قالت: كيف أقول لهم يا رسول اللّه؟ قال: قولي: السلام على أهل الديار من المؤمنين و المسلمين، يرحم اللّه المستقدمين منا و المستأخرين، و إنّا إنْ شاء اللّه بكم لاحقون» (صحيح مسلم 2: 671- 975و الطبراني في معجمه الكبير 2: 33، و الهيثمي في مجمع الفوائد 3: 60، و المتقي الهندي في كنز العمال 13: 301- 36866.)
برخی از بزرگان اهل سنت مانند ابن عباس و مجاهد در رابطه با معنای ( تُرْفَعَ )رای داده اند که مراد از تُرْفَعَ يعني:(تُبني و تُعلي): ساختمان بناء شود و برافراشته شود.(تفسير بحر المحيط، ج6، ص421 – زاد المسير ابن جوزي، ج5، ص364)
از سوی دیگر در بسیاری از منابع دیگر عامه به این نکته تصریح شده که توسط خلیفه دوم، برای قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) دیواری بنا شده است.( وفاء الوفاء سمهودي، ج2، ص541)در این کتاب نیز چنین می خوانیم: و بَنَت عائشة حائطا بينها و بين القبور و كانت تسكنها و تصلي فيها قبل الحائط و بعده.
عايشه در كنار قبر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم)، قبل از اينكه ديواري بر اطراف قبر نبي مكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) بناء شود و بعد از بناء ديوار، در آنجا هم سكونت داشت و هم عبادت مي كرد(وفاء الوفاء سمهودي، ج2، ص544)
