هی الصدّیقة الصغرى
«الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّااللَّهَ»
حضرت زینب علیها السلام بدون شک یکی از تاثیر گذارترین زنان در طول تاریخ اسلام می باشد .تاثیر شگرف حضور ایشان در کربلا و اسرا و نقش موثر ایشان در خنثی کردن تبلیغات دشمن جزء روشن ترین و ماندگارترین صحنه های تاریخ اسلام می باشد.
او با شجاعتي تحسين برانگيز رو در روي يزيد و درباريانش با قوّت و قدرت پيروزي حق و شکست باطل را اعلان نمود و فرمود: فَکِد کَيدَک واسْعَ سَعيَک، فواللَّه لا تَمحوا ذکرَنا، ولا تُميتُ وحيَنا… يزيد! هر حيلهاي که داري به کار گير و هر تلاشي ميتواني انجام ده، سوگند به خداوند که هرگز نخواهي توانست نام و ياد ما را از ذهنها محو کني و يا آيين و وحي ما را از ميان برداري… اين سخنان را زن داغديدهاي بيان داشت که يزيديان عزيزترين کسان او را با دلخراشترين وضع ممکن به شهادت رساندهاند و خود سرپرستي زنان و کودکاني را برعهده دارد که دلهايشان داغدار و اشکهايشان جاري است.
حضرت سجاد علیه السلام در توصیف عمه خود چنین می فرماید:
اِنَّ عَمَّتي زَيْنَب کانَتْ تُؤَدّي صَلَواتِها مِنْ قِيام، اَلفَرائِضَ وَ النَّوافِلَ، عِنْدَ مَسيرِنا مِنَ الکُوفَةِ اِلَي الشّامِ، وَ في بَعْضِ المَنازِل تُصَلّي مِنْ جُلُوسٍ لِشِدَّةِ الجُوعِ وَ الضَّعْفِ مُنْذُ ثَلاثِ لَيالٍ؛ لاَنَّها کانَتْ تَقْسِمُ ما يُصيبُها مِنَ الطَّعامِ عَلَي الاَطْفالِ، لِاَنَّ القَوْمَ کانُوا يَدْفَعُونَ لِکُلِّ واحِدٍ مِنّارغيفاً واحِداً مِنَ الخُبْزِ فِي اليَوْمِ وَ اللَّيلَة [همانا عمهام زينب همه نمازهاي واجب و مستحب خود را در طول مسيرما از کوفه به شام ايستاده ميخواند و در بعضي از منزلها نشسته نماز خواند و اين هم بهجهت گرسنگي و ضعف او بود، زيرا سه شب بود که غذايي را که به او ميدادند ميان اطفال تقسيم ميکرد، چون که آن مردمان (سنگدل) در هر شبانه روز به ما يک قرص نان بيشتر نميدادند.
(رياحين الشريعه، ج 3، ص 62)
علامه مامقانی در باره حضرت چنین می فرماید:
زینب، و ما زینب!و ما أدراك ما زینب! هی عقیلة بنی هاشم، و قد حازت من الصفات الحمیدة ما لم یحزها بعد امّها أحد، حتّى حقّ أن یقال: هی الصدّیقة الصغرى (مستدرك عوالم العلوم، ص:950)
از سوی دیگر این ارادت و شیفتگی منحصر به شیعیان نبوده بلکه بسیاری از بزرگان و عالمان اهل سنت بدان نیز معترف می باشند .
براى نمونه ابن اثير از مورخين بزرگ اهل سنت مىگويد: «وكانت زينب امراة عاقلة لبيبة جزلة … وهو يدل على عقل وقوة جنان; (اسد الغابة، ابن اثير، دارالمعرفة، ج5، ص300) زينب زنى بود عاقل و خردمند و با زكاوت … و اين (يعنى كلام حضرت زينب در مجلس يزيد) برعقل و قوت قلب [و پايدارى او] دلالت مىكند .»
همچنين جلال الدين سيوطى از مفسرين اهل سنت مىگويد: «وكانت لبيبة جذلة عاقلة لها قوة جنان (فاطمة الزهراء بهجة المصطفی، ص ۶۴۰٫) زينب بانويى خردمند و عاقل بود و از قوت قلب [و مقاومت] برخوردار بود .»
و اين هم بخشي از گفتار محمد غالب شافعي يکي از نويسندگان مصري که در شماره 27 سال اول مجله الاسلام گفتهاست: يکي از بزرگترين زنان اهلبيت از نظر حسب و نسب، و از بهترين بانوان طاهره که داراي روحي بزرگ و مقام تقوا، آينه سرتاپا نماي مقام رسالت و ولايت بوده حضرت سيده زينب دختر علي بنابي طالب کرماللَّه وجهه است که بهنحو کامل او را تربيت کرده بودند او از پستان علم و دانش خاندان نبوت سيراب شده بود تا آنجا که در فصاحت و بلاغت يکي از آيات بزرگ الهي به شمار ميرفت، و در حلم و کرم و بينايي و بصيرت در تدبير کارها در ميان خاندان بنيهاشم و بلکه عرب مشهور شد و ميان جمال و جلال، و سيرت و صورت، و اخلاق و فضيلت را جمعکرده بود شبها در حال عبادت و روزها را روزه داشت و به تقوا و پرهيز کاري معروف بود.
همسر حضرت زينب
یکی از نکات برجسته در حیات طیبه حضرت زینب علیها السلام، ازدواج با عبدالله بن جعفر بن ابی طالب(برادرزاده اميرالمؤمنين عليه السلام) می باشد.
عبداللَّه بن جعفر يکي از شخصيتهاي مشهور اسلام و از سخاوتمندان بنام و معروف است. پدرش جعفر بن ابيطالب از مسلمانان شجاع و دلير صدر اسلام و از سخنوران و فصحاي عرب بود عبداللَّه بنجعفر گذشته از شخصيت بزرگ و اصالت خانوادگي و انتسابش به خاندان نبوت و بزرگان قريش، داراي کمالاتي چون جود و کرم نيز بود که سبب سيادت و بزرگي بيشتري براي او شد تا آنجا که يکي از سخاوتمندان مشهور عرب گرديد و او را بحرالجود – درياي سخاوت – ناميدند.( قاموس الرجال، ج5، ص411)
ابن حجر در کتاب تهذيب التهذيب مينويسد: عبداللَّه از کساني است که از پيغمبرصلي الله عليه وآله و عمويش عليبنابيطالب عليه السلام و مادرش اسماء حديث نقل کرده است و جمع زيادي مانند حضرت ابوجعفر محمد بنعلي ابنالحسين عليه السلام، حسن بنحسن بنعلي، قاسم بنمحمد ابنابيبکر، عبداللَّه بنحسن، عروة بنزبير و ديگران نيز از او حديث نقل کردهاند. ابن ابيالحديد و ديگران داستانهايي از او نقل کردهاند به ويژه دفاعي که عبداللَّه در حضور معاويه از علي ابنابيطالب عليه السلام و خاندان بزرگوار پيغمبر کرده و عمرو ابنعاص و ديگران را رسوا ساخته است. مرحوم مامقاني در کتاب رجال خود، او را مردي جليلالقدر و بزرگوار توصيف کرده است و پس از نقل داستاني از مدائني مينويسد: شبههاي در وثاقت او از نظر روايت نيست(رجال مامقاني، ج 2، ص 172)
منابع:
درس صبر و استقامت در مكتب زينب عليها السلام تقوى – صادقى
زینب عقیله بنی هاشم سید هاشم رسولی محلاتی
