وَما اَرْسَلْناكَ اِلّا رَحْمَةً لِلعالَمينَ
أشهَدُ أنّ محمّداً عبدُهُ و رسولُه و سَیّدُ عِبادِه
گواهی می‌دهم محمّد صلّی الله علیه و آله و سلّم بنده و فرستاده خدا و برگزیده و سرور بندگانش است.
نمود رحمت الهی در وجود مقدس خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله آنگاه روشن می شود که بدانیم آن طبیب روح و جان انسانها، خود به جست و جوی بیماران می شتابد و برای درمان آنان با داروی شفابخش خود تا بسترهای غفلت آنان پیش می رود. برخلاف عرف طبیبان و پزشکانی که با جسم فیزیکی مردم در ارتباط‌اند و در مطب و محل کار خود به انتظار مریض می‌نشینند، تا بیماران به آنها مراجعه کنند، این پیامبرگرامی است که به سراغ بیماران می‌رود. در این زمینه بهترین توصیفات از امامان معصوم علیهم السلام در کتب روایی به ما رسیده است .چنانچه حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرماید:
طَبِيبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْكَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ يَضَعُ مِنْ ذَلِكَ حَيْثُ الْحَاجَةُ إِلَيْهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْيٍ وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَةٍ بُكْمٍ مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَةِ وَ مَوَاطِنَ الْحَيْرَةِ نهج البلاغه 120
«او (پیامبر) پزشکى است که با طبّ خویش پیوسته در گردش است، داروها و مرهمهاى خود را به خوبى آماده ساخته و ابزار داغ کردن را (براى سوزاندن زخم ها) تفتیده و گداخته کرده است، تا بر هر جا که نیاز داشته باشد بگذارد؛ بر دل هاى کور، بر گوش هاى کر، بر زبان هاى گنگ. او با داروهاى خویش بیماران غفلت زده و سرگشته را رسیدگى و درمان مى کند ».
امیرالمؤمنین (علیه السلام) با تشبیه پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) به طبیب و پزشکی که با طب خود سخت به دنبال نیازمندان به طبابت روحی می گردد، رسالت آن حضرت را در معالجه روح و جان انسان ها بیان می کند و می فرماید: “طبیب دوّار بطبّه”، او پزشک بیمارى جهل و طبیب اخلاق نکوهیده و پست است، و با طبّ خویش در سیر و گردش است، کنایه از این است که وى براى درمان جاهلان و گمراهان خود را عرضه مىکند و خویشتن را بر این امر منصوب و موظّف داشته است.
این تعهد پیامبر صلی الله علیه و آله در درمان بیماران چنان بود که خداوند به او فرمود: فَلَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ عَلى آثارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِيثِ أَسَفاً. بر اثر غفلت غافلان و از حسرت ایمان نیاوردن آنان گویی جان خود را فدا می کنی و هستی خویش را از کف می دهی. در جای دیگر نیز خطاب به آن حضرت می فرماید:
فَلا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَيْهِمْ حَسَراتٍ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِما يَصْنَعُونَ. بقره 165
از این رو کار پیامبر گرامی در آگاه ساختن دردمندان غافل و هدایت آنان بسیار دشورار و طاقت فرسا بوده و تعهد شگفت انگیز ایشان برای درمان نیز بیانگر شدت خطری است که به کمین غافلان نشسته است .
امیرالمؤمنین علیه السّلام در وصف رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود :
«او از شجرة پاکیزة پیامبران آفریده شده و از مشکات درخشانی که نور هدایت درستکاری از آنان تابناک بوده، انتخاب گشته است. او از مرکز سرزمین مکّه و از دل بطحاء و از میان چراغهای فروزانی که در تاریکی‌ها راهنمای سرگشتگان است، برگزیده شده، او از سرچشمه‌های حکمت که همه دارای دین و شریعت بوده و دیگران علم و حکمت را از آنها می‌آموختند، گزینش شده است» نهج البلاغه خطبه 107.
او طبیبی بود که آنگاه که از قیامت خبر می داد مانند کسی بود که با حالت جدی و احساس خطر از حمله ناگهانی سپاه نیرومند و مسلح خصم بد اندیش گزارش می دهد «کانه منذر جیش جرار» چنانچه هنگامی که سخن از جهنم به میان می آمد گونه های مبارک آن حضرت به سرخی می گرایید «تحمار وجناته» امالی مفید، ص 233.
برهمین اساس می توان چنین گفت که بعثت بزرگ ترین نعمت خداوند بر بشر است و جا دارد كه خداوند بر این نعمت منت گذارد و این احسان و نیكویی را به رخ آنان بكشد، چنان كه می فرماید:
” لقد من الله علی المومنین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزكیهم و یعلمهم الكتاب والحكمة و ان كانوا من قبل لفی ضلال مبین.”( آل عمران/164)؛ خداوند بر مومنان منت نهاد – نعمت بزرگی بخشید- هنگامی كه در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیخت كه آیات او را بر آنها بخواند و آنها را پاك كند و كتاب و حكمت بیاموزد و البته پیش از آن در گمراهی آشكار بودند.
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي مَنَّ عَليْنَا بِمُحَمَّدٍ نَبِيِّهِ- صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ دُونَ الْأُمَمِ الْمَاضِيَةِ وَ الْقُرُونِ السَّالِفَةِ، …. اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ أَمِينِكَ عَلَى وَحْيِكَ، وَ نَجِيبِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ صَفِيِّكَ مِنْ عِبَادِكَ، إِمَامِ الرَّحْمَةِ، وَ قَائِدِ الْخَيْرِ، وَ مِفْتَاحِ الْبَرَكَةِ. كَمَا نَصَبَ لِأَمْرِكَ نَفْسَهُ وَ عَرَّضَ فِيكَ لِلْمَكْرُوهِ بَدَنَهُ …. اللَّهُمَّ فَارْفَعْهُ بِمَا كَدَحَ فِيكَ إِلَى الدَّرَجَةِ الْعُلْيَا مِنْ جَنَّتِكَ حَتَّى لَا يُسَاوَى فِي مَنْزِلَةٍ، وَ لَا يُكَافَأَ فِي مَرْتَبَةٍ، وَ لَا يُوَازِيَهُ لَدَيْكَ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ، وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ.
بخشی از دعای امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه ص 34
