الاثنين 07 جُمادى الآخرة 1446 - دوشنبه ۱۹ آذر ۱۴۰۳


گزیده «اربعینیات»؛ اعتدال در مدح و ثنا گفتن از دیگران


گزیده «اربعینیات»؛ اعتدال در مدح و ثنا گفتن از دیگران

مرحوم آیت الله حاج سید احمد زنجانی در کتاب ارزشمند “أربعینیات” می نویسد:

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «الثَّنَاءُ بِأَكْثَرَ مِنَ الِاسْتِحْقَاقِ مَلَقٌ وَ التَّقْصِيرُ عَنِ الِاسْتِحْقَاقِ عِيٌّ أَوْ حَسَد.» (نهج البلاغة حکمت347)

یعنی «ثنا کردن بیشتر از قدر استحقاق، تملّق است و کمتر از استحقاق، یا عجز از بیان است و یا حسد»

و باز فرموده اند: «چه بسا هستند افرادی که مفتون می شوند به حسن قول» یعنی در روی آنها مدح و ثنا می کنند، آنها هم باور نموده و به فتنه می افتند؛ چون به حدّ خود قانع نمی شوند و قدم فراتر می نهند. این است که گرفتار فتنه می شوند و الّا اگر مردم تملّق نکنند و قبایی بلندتر از قامتش برای وی ندوزند، شاید به حدّ خود قانع شده، خود را گم نکند.

حضرت امیر، صلاح گوینده و شنونده را در این حدیث شریف بیان می کند که از حدّ واقعی، کم و زیاد نکنند؛ چون بیشتر از حدّ، گوینده را دروغگو و طرف را فتنه جو می کند و کمتر از آن هم، گوینده را حسود و طرف را بر وی عنود می کند. پس یا حرف نزند که بهتر از همه است و یا از حدّ، کم و زیاد نکند که مصون از غیبت است؛ خصوصاً تملّق که در زبان، مدح و در دل، مسخره اش بکند.

پس اگر کسی زبان تملّق گشوده، کسی را بیشتر از قدر استحقاق مدح کند، چه قدر از او بدت می آید و نفرت از او می کنی! حالا خودِ سرکار هم اگر کسی را در زبان مدح کنی با آن چه که در دلت نیست، از خودت هم بدت آید و از خودت هم باید نفرت کنی!

پس پیرامون این وصف ناستوده نگرد تا خود را دروغگو معرفی کرده و طرف را با مردم گلاویز کنی!

اربعینیات(اربعین چهارم، حدیث 35)؛ ص297