گزیده «الکلام…»؛ جبل عامل، سرزمین پربرکت
آقا سيّد محسن [سید محسن امین (م1371ق)]، از علماى بزرگ شيعه است كه در شام سكونت دارد. نواده برادر مرحوم آقا سيّد جواد صاحب «مفتاح الكرامة» است. اين است كه در طبع مفتاح الكرامه، نهايت زحمت را متحمّل شده، در مراتب فضل و دانش و وفور علم و بينش، و كثرت سعى و كوشش بىنظير است. از مجاهدين مهمّ عصر ما است. تأليفات زياد در كلام و فقه و تاريخ اسلام دارد.
امروز، در جبل عامل، دو سيّد جليل القدر از علما هستند كه قلمشان در دفاع از شيعه و زنده كردن آثار آن ها، على الدوام كار مىكند: يكى، آن جناب است كه با تأليف «اعیان الشيعه»، رجال شيعه را از سلاطين و امرا و علما و شعرا، در صفحه تاريخ ثبت میكند؛ تا كنون، نه جلد از آن طبع شده، بقيّه، تحت تأليف و طبع است و ديگرى، آقا سيّد عبدالحسين شرف الدين كه مؤلّفات پربها دارند و به تأليف مشغولاند.
امّا مسقط الرأس و موطن اصلى آن جناب، جبل عامل است. خداوند، اين سرزمين را چه قدر مشمول عنايات خاصّه خود قرار داده؛ چه مجتهدهاى بزرگ از اين خاك پاك برخاسته؛ محقّق ثانى و شهيد اوّل و ثانى و صاحبان معالم و مدارك و وسائل و غير آن ها، از محصول همين خاك پاكاند. شيخ بهايى، از اين سرزمين است. بزرگان از علما كه از اين نقطه برانگيختهاند زيادند؛ حتّى صاحب وسائل، يك كتاب مستقلّ به نام «أمل الآمل» در ترجمه احوال علماى جبل نوشته. در بعضى از كتب تراجم ديدم كه در جبل عامل، دهى بوده داراى 36 خانوار، 37 نفر آن ها، مجتهد بودند! حتّى از زنهاى آن، داراى ملكه اجتهاد بوده اند؛ مثل ستّ المشايخ دختر شهيد اوّل.