لقد من الله علی المومنین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم

لقد من الله علی المومنین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم.( آل عمران/164)

جهالت، غارتگری، ظلم و ستم، تضییع حقوق ضعیفان و محرومان، فساد و بی بند و باری، تبعیض و ناعدالتی، نگرانی و دلهره، دوری از اخلاق و انسانیت،بخشی از تصویر تاریک دوران قبل از بعثت بود. بدین گونه پیامبر اکرم «صلی الله علیه وآله وسلم» از سوی خداوند، به پیامبری مبعوث گشت و به سوی اجتماعات فرستاده شد، تا بزرگترین تحول فکری و عملی را در زندگی و تاریخ انسان پدید آورد.[1] امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه در توصیف آن دوران چنین می فرماید:

أرسله علی حین فترة من الرسل و طول هجعة من الأمم واعتزم من الفتن … تمرها الفتنة، و طعامها الجیفة، و ‏شعارها الخوف، و دثارها السیف.”؛ خدا پیامبر اسلام را هنگامی مبعوث فرمود كه از زمان بعثت پیامبران ‏پیشین مدت ها گذشته، و ملت ها در خواب عمیقی فرو خفته بودند. فتنه و فساد جهان را فراگرفته و اعمال ‏زشت رواج یافته بود. آتش جنگ همه جا زبانه می كشید و دنیا، بی نور و پر از مكر و فریب گشته بود. برگ ‏های درخت زندگی به زردی گراییده و از میوه آن خبری نبوده، آب حیات فرو خشكیده و نشانه های هدایت ‏كهنه و ویران شده بود. پرچم های هلاكت گمراهی آشكار و دنیا با قیافه زشتی به مردم می نگریست، و با ‏چهره ای عبوس و غم آلود با اهل دنیا روبرو می گشت. میوه درخت دنیا در جاهلیت فتنه، و خوراكش مردار ‏بود، در درونش وحشت و اضطراب، و بر بیرون شمشیرهای ستم حكومت داشت.( نهج البلاغه،خطبه 89، ص151)

برهمین اساس می توان چنین گفت که بعثت بزرگ ترین نعمت خداوند بر بشر است و جا دارد كه خداوند بر این نعمت منت گذارد و این احسان و نیكویی را به رخ آنان بكشد، چنان كه می فرماید:

” لقد من الله علی المومنین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزكیهم و یعلمهم الكتاب والحكمة و ان كانوا من قبل لفی ضلال مبین.”( آل عمران/164)؛ خداوند بر مومنان منت نهاد – نعمت بزرگی بخشید- هنگامی كه در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیخت كه آیات او را بر آنها بخواند و آنها را پاك كند و كتاب و حكمت بیاموزد و البته پیش از آن در گمراهی آشكار بودند. در این آیه خداوند بر بشر نسبت به این نعمت بزرگ منت می گذارد.

واژه منت از ” منّ” به معنای چیزی است كه با آن وزن می كنند( سنگ كیلو). و نیز به معنای نعمت سنگین و باعظمت نیز به كار می رود. بنابراین هر نعمت سنگین و گرانبهایی را منت گویند. چنان كه در جاى ديگر خداوند به خاطر هدايت كردن انسان‏ها به ايمان، بر آنها منت مى‏گذارد. «بل الله يمن عليكم ان هداكم للايمان‏» (سوره حجرات، آيه 17).همچنین در فرازی از دعای دوم صحیفه سجادیه چنین میخوانیم:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی مَنَّ عَلیْنَا بِمُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ

حضرت علی علیه السلام در بیانی بسیار زیبا بعثت پیامبر را چنین توصیف می فرمایند:

َ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ‏ بِالدِّينِ‏ الْمَشْهُورِ وَ الْعِلْمِ الْمَأْثُورِ[2] وَ الْكِتَابِ الْمَسْطُورِ وَ النُّورِ السَّاطِعِ[3] وَ الضِّيَاءِ ‏اللَّامِعِ[4] ‏ (او را با دین و آیین آشکار و نشانه روشن و کتاب نوشته شده و نور درخشان و روشنایى تابنده و امر و فرمان قاطع و بى پرده فرستاد).

در این که این تعبیرات ششگانه عمیق و پرمحتوا اشاره به چه امورى است تفسیرهاى گوناگونى وجود دارد.

اما به اجمال می توان چنین گفت که «دین مشهور» اشاره به آیین اسلام می باشد چرا که دین اسلام مشهور بین امم گذشته بوده و «علم مأثور» اشاره به این که دین اسلام دین مختار بوده و بدان وسیله انسان را به هدایت می رساند و «کتاب مسطور» اشاره به قرآن و «نور ساطع» اشاره به علوم الهى پیامبر و «ضیاء لامع» اشاره به سنّت آن حضرت و یا این که به همراه این فقره «امر صادع»اشاره به قرآن نیز می تواند باشد . [5]

اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ أَمِینِكَ عَلَى وَحْیِكَ، وَ نَجِیبِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ صَفِیِّكَ مِنْ عِبَادِكَ، إِمَامِ الرَّحْمَةِ، وَ قَائِدِ الْخَیْرِ، وَ مِفْتَاحِ الْبَرَكَةِ

(فرازی از دعای دوم صحیفه سجادیه)