لِتُكَبِّرُوا اللّهَ عَلى ما هَداكُمْ

لِتُكَبِّرُوا اللّهَ عَلى ما هَداكُمْ

براساس آیات و روایات یکی از مهمترین اعمال در شب و روز عید سعید فطر «تکبیر» می باشد. در بخش پایانی آیه 183 سوره بقره که در رابطه با وجوب روزه در ماه مبارک رمضان است چنین آمده است:

« وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللّهَ عَلى ما هَداكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» تا خدا را به خاطر اینکه شما را هدایت کرده بزرگ بشمرید، و شاید شکر نعمتهای او را بگذارید.

مطابق برخی روایات [1] مرتبط با آیه فوق، توفیق بر روزه گرفتن و اتمام آن یکی از مصادیق کامل هدایت بوده که باید خداوند متعال را نسبت به اعطاء این نعمت و موهبت بزرگ تکبیر گفت و از او به عظمت یاد کرد.

«تکبیر» در لغت به معنای بزرگ شمردن، بزرگ داشتن خداوند، به بزرگی یادکردن و الله اکبر گفتن است. در متون دینی نیز، تکبیر به معنای بزرگ داشتن یا به بزرگی یادکردن خدا آمده است. به طور کلی ذکر “الله أَکْبَر” دارای فضیلت و ثواب فراوانی است و گفتن؛ بلکه مداومت بر آن در همه احوال، مستحب است. ضمن آن که از اجزای بسیاری از دعاها و اذکار واجب همچون تسبیحات اربع و اذکار مستحبی مانند تسبیحات حضرت فاطمه علیها السّلام و نیز از فصول اذان و اقامه به‏شمار می‏رود. حال در رابطه با آیه مورد نظر نیز توصیه به تکبیر در مقابل هدایت است که در ماه رمضان خداوند متعال نصیب انسان کرده است.

از سوی دیگر در نماز عید فطر نیز یکی اعمالی مهم نیز تکبیر هایی است که باید نماز گزار در هر یک از دو رکعت نماز به جا آورد. در روایتی از امام رضا علیه السلام می خوانیم:

«روز فطر، از آن جهت عید قرار داده شده است که مسلمانان، اجتماعی داشته باشند که در آن روز گرد هم آیند و برای خدا بیرون آیند و او را بر نعمت هایی که به آنان داده شده است، بستایند و روز عید، روز تجمع، روز خوردن روزه، روز زکات، روز شوق و روز نیایش است؛ و برای آن که اولین روز از سال است که خوردن و آشامیدن در آن حلال است؛ چرا که ماه رمضان، اولین ماه سال نزد اهل حق است. پس خداوند، دوست داشت که در چنین روزی، همایشی داشته باشند تا خدا را حمد و ستایش کنند و در این روز، تکبیر در نماز، از آن روی بیش از روزهای دیگر قرار داده شده که تکبیر، بزرگداشت خداوند و ستایش و ثنای او بر نعمت هدایت است، آن گونه که خداوند فرموده است: «تا خداوند را بر این که هدایتتان کرد، بزرگ بدارید و باشد که شکر گزارید». و در آن روز، دوازده تکبیر قرار داده شده است؛ چون در هر دو رکعت، دوازده تکبیر است هفت تکبیر در رکعت اول و پنج تکبیر در رکعت دوم قرار داده شده و آن دو، یکسان نشده اند؛ چرا که مستحب است نماز واجب، با هفت تکبیر آغاز شود. از این رو در این جا با هفت تکبیر آغاز شده است. و در رکعت دوم، پنج تکبیر است؛ چرا که تکبیرة الاحرام نمازها در شبانه روز، پنج تکبیر است، و برای این که تکبیرها در هر دو رکعت، فرد فرد باشند.» [2]

در روایتی دیگر از امام صادق علیه السلام چنین آمده است :

معاویه بن عمار گفت: شنیدم که امام صادق(علیه السلام) می فرمود: در عید فطر تکبیر است. گفتم: کِی؟ فرمود: در نماز مغربِ شب عید فطر و عشا و نماز صبح و نماز عید. سپس قطع می شود. و این همان کلام الهی است که «لِتُکمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُکبِّرُ وا اللَّـهَ عَلَی مَا هَدَاکمْ» شما را به کمال برسانید و خدا را بر این که هدایتتان کرده، تکبیر بگویید). و تکبیر، آن است که بگوید:

«الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر، و لله الحمد علی ما هدانا، و له الشکر علی ما اولانا»[3]

بنابراین شایسته است در شب و روز عید سعید فطر مومنین باتوجه به توفیق درک ماه مبارک رمضان و روزه داری در آن، خداوند را به عظمت یاد کرده و بر قرائت این ذکر شریف مداومت داشته باشند .

در پایان برخی از فرازهای دعای 45 صحیفه سجادیه در رابطه با وداع با ماه مبارک رمضان را ذکر می کنیم:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا، وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا وَ فِطْرِنَا، وَ ‏اجْعَلْهُ مِنْ خَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ، وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِيَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا ‏عَلَنَ. اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا، وَ ‏اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ

خدايا، بر محمد و آلش رحمت فرست، و مصيبت رفتن ماه ما را جبران كن، و روز عيد و روزه گشودنمان را بر ما مبارك ساز و آن را از بهترين روزهائى قرار ده كه بر ما گذشته است، جالبترين روزها براى عفو، و پاك كننده‏ترين روزها براى گناه و گناهان پنهان و آشكار ما را بيامرز.

خدايا، با بيرون رفتن اين ماه، ما را از گناهانمان بيرون آور، و همراه خارج شدنش ما را از بدي هامان خارج ساز و ما را از خوشبخت‏ترينِ اهل اين ماه بوسيله اين ماه، و از پرنصيب‏ترين ايشان در اين ماه و از بهره‏مندترين ايشان در اين ماه قرار ده.