وقت نماز صبح در شب های مهتابی

وقت نماز صبح در شب های مهتابی

حاج آقا رضا همدانی در کتاب صلاة “مصباح الفقیه” استظهار کرده که نظر فقها درباره وقت فریضه صبح در لیالی مقمره (شب های مهتابی) تأخیر نماز تا غلبه نور فجر بر نور مهتاب (یعنی حدود یک ربع ساعت) است.

آقایان معاصر در این مسأله اختلاف نظر دارند. یک وقت آقای میلانی قم آمده و ظاهراً به منزل آقای صدر وارد شده بود. آقایان قم برای دیدار با ایشان به منزل آقای صدر رفتند. در آن مجلس آقای حجّت و آقای خمینی و آقای والد هم تشریف داشتند. در آن جلسه آقای خمینی که در این مسأله با حاج آقا رضا همدانی هم نظر بود، نظرشان را طرح کردند و آقایان دیگر با این که نظرشان با آقای خمینی مخالف بود، ایشان را ردّ نکردند. آنها می گفتند: همان گونه که وقتی ابر مانع رؤیت باشد، کسی قائل به تأخیر نمی شود، شب های مهتابی هم همین گونه است.

مرحوم آقای خمینی می گفتند:

مسأله مهتاب از سنخ ابر نیست. در شب های ابری، میان سیاهی و سفیدی تمییزی وجود دارد، منتهی در اثر سُتره [پوشش] برای ما قابل رؤیت نیست. یعنی ثبوتاً تمییز هست ولی اثباتاً تمییز نیست. نظیر این که رنگ سفید و سیاهی در تاریکی شب قابل تشخیص نیست ولی امتیاز ثبوتی دارند.

امّا در شب های مهتابی دخول وقت قابل تمییز ثبوتی نیز نیست. نظیر این که عبارت «الله اکبر» نوشته شود و با همان مرکّب، سفیدی اطراف آن پر شود به گونه ای که با اطرافش وجه تمایزی نداشته باشد. در اینجا «الله اکبر» ثبوتاً نیز نیست، زیرا نوشته وقتی نوشته است که با اطرافش امتیاز ثبوتی داشته باشد. این غیر از آن فرض است که «الله اکبر» ثبوتاً نوشته شود و در اثر تاریکی قابل رؤیت اثباتی نباشد.

آقای خمینی به چای دو رنگ مثال می زد که قبل از هم زدن امتیاز ثبوتی دارد و در تاریکی شب هم ثبوتاً بین دو رنگ امتیاز است ولی اگر با قاشق هم زده شود، دیگر امتیاز ثبوتی هم از بین می رود. ایشان لیالی مقمره را به چای دو رنگی که هم زده شود، تشبیه می کرد.